Kronik kabızlığın tedavi yöntemleri nelerdir ?

Aydan Kansu

Aydan Kansu

Prof. Dr.

Aydan Kansu
Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı, Gastroenteroloji Bilim Dalı

Aydan Kansu
Kronik kabızlığın tedavi yöntemleri nelerdir ?

Kabızlığın tedavisinde hangi yöntemleri kullanıyoruz, özellikle kronik kabızlık dediğimiz yani uzun süren kabızlıklarda tedavinin uzun sürdüğünü bi defa ailelerin kabullenmesi lazım kabızlık ne kadar uzun süredir varsa tedavide o kadar uzun süre olucaktır. Aileler dramatik şekilde 1 ilacık bir iki kez kullanılması ile bütün problemlerin çözüleceği şeklinde bir kanıya varmasınlar sabırla olucak ama mutlaka çocuk düzelicek. Öncelikle bir ailede kabızlığın mekanizmasını anlatıyoruzki aile bunu anlasın büyük bir çocuksa oda bu mekanizmayı anlasın ve tedaviye uyumunun daha çok artacağını düşünüyoruz bu şekilde öncelikle birikmiş bir dışkı varsa yani çocuk 1 hafta 10 gündür dışkılamıyorsa ve bizim muayenemizde bağırsağın son kısmında sert bir dışkı kitlesi parmağımıza geldiyse öncelikle o dışkıyı boşaltıcak bir lağman veriyoruz çocuğun yaşına uygun lağman olabilir fitil olabilir bir ilaç olabilir bu bunun bışalttıktan sonrada uzun sürelik bizim laksatif olarak adlandırdığımız dışkının kıvamını yumuşatan su içerğini artıran ve dolayısıyla bağırsak hareketini hızlandıran ağızdan ilaçlar veriyoruz.

Bnlar standart ilaçlar herhangi bir yan etkisi yok vucuda karışmıyor sadece bağırsakta etkisinii gösteriyor dolayısıyla önemli yan etkileri yok herhangi bir alışkanlık yaratmıyor aileler genellikle uzun süreli ilaç kullanımlarında alışkanlık yaratmasından bir yan etki oluşturmasından korkuyorlar ama böyle bir yan etkileri yok. Amacımız çocuğun günde 1-2 kere yumuşak kıvamında rahat ağrılı olmadan dışkılamasını sağlanması. Tedavi süresi en az 3 ay bazen 6 ay bazende 1 yıl süresince bu tedaviye devam ediyoruz bunuda baştan mutlaka aileleri söylemeniz lazım hiçbir şekilde ilaç ara verilmicek unutilmicak dozları atlanmicak ilaç bittikce yerine yenisi alınacak ve son derece bu konu önemsenerek tedavisi devam ettirilecek. Tabiki kronik kabızlığın tedavisinde yalnızca ilaç tedavisi yeterli değil ilaç tedavisi aslında sadece bir yardımcı tedavi önemli olan çocuğun beslenmesinin düzeltilmesi ve dışkılama davranışının düzeltilmesi beslenme düzeltirmesi derken neyden bahsediyoruz lifli gıdalardan zengin beslenmesi lazım nerede var bu lifli gıdalar esas olarak meyvelerde ve sebzelerde var özellikle her çeşit sebze olmak üzere başta brokoli, ıspanak, fasülye, kabak gibi sebzelerin verilmesi yine kabuğuyla yenilebilen meyvelerin kabuğuyla beraber yenilmesi salata tüketilmesi kuru meyvenin kuru incir kuru kayısı kuru üzüm gibi kurutulmuş meyvelerin verilmesi çok önemli.

Pribiyotikli gıdalar öneriyoruz ekmek pilav makarna patates gibi karbonhidratı zengin gıdaların mümkün olduğunca azaltılması bol su içilmesi eğer çocuk günde 2 bardak yani kabaca 500 cc den fazla süt içiyorsa bu süt miktarının azaltılması en fazla 2 bardağa indirilmesi gerektiğini söylüyoruz çok aşırı gene hazır gıdalar kurabiyeler kekler gibi gıdalardanda uzak durulması gerektiğini söylüyoruz dışkılama davranışının düzeltimesi gene kabızlık tedavisinde önemli bir ayağını oluşturuyor kabızlık tedavisinin öncelikle yemeklerden sonra düzenli bir şekilde yemeklerde 15-20 dk sonra tuvalete giderek oturarak orda en az bir 15-20 dakika geçiererek tuvalet alışkanlığının kazandırılmasını öneriyoruz dışkı tutma davranışının mutlaka giderilmesi gerektiğini aileye ve çocuğa anlatıyoruz gerekirse okullara bunu öğretmenlerine söylemeleri lazım çocuk kakasının geldiğini hissettiği anda tuvalete gidip dışkılamasını gerçekleştirmesi lazım dışkı tutma davranışını yapmaması lazım dışkılamamayı ertelememesi lazım oyunda okulda vs. Dışkılamaya bir zaman ayırması lazı m ve kabızlık tuvalet eğitimi sırasında ortaya çıktıysa tuvalet eğitimini birazcık durdurup çocuğun tuvalet yapma korkusunu giderip tekrar tuvalet eğitimine başlamak gerekiyor.

Kronik kabızlığın tedavisinde bunun yanı sıra özellikle büyük çocuklar için geçerli bu hareketsiz çok fazla bilgisayar karşısında televizyon karşısında olan çocuklarda şişmançocullarda özelllikle egzersiz ve hareketin önemini ailelere vurguluyoruz. Eğer sert ve kalın dışkılama çocuğun makatında bir yırtığa sebep olduysa mutlaka bunu tedav etmek lazım yoksa bu acı nedeniyle tekrar dışkılamaktan korkacaktır çocuk ve dışkısını tutmaya devam edicektir bu nedenle çocuğun dayanabileceği sıcaklıktaki bir suyla oturma banyoları öneriyoruz lokal bakım dediğimiz özel merhemlerle bu fistürün kapatılması için bir tedavi tedavi uyguluyoruz. Önemli olan hem diyet tedavisinin hem tuvalet alışkanlığının kazanması yaklaşımının hemde ilaç tedavisinin bir arada kullanılması ve düzenli olarak buna devam edilmesi çoccuk eğer büyük bir çocuksa çocuğnda katılımını sağlayarak bir dışkılama günlüğü ailelerden istiyoruz. Her günün tarihini atarak olabilir çeşitli şekiller çizerek olabilir dışkıladığı günleri güzel renklere boyayabilir çocuk dışkı kaçırdığı yada dışkılamadığı günkeri siyaha boyayarak onu normal günlük dışkılamaya teşvik etmek için dışkılama günlükleri tavsiye ediyoruz izlem son derece önemli bir kez aileye bu bilgiyi verip reçete yazıp bu iş bitmiyor mutlaka aylık 2 ayda bir bu çocukları kontrole çağırmak ilacın dozunu ayarlamak gerekiyorsa arttırmak gerekiyorsa azaltmak gerekebiliyor diyet hayat boyu devam edicek kabızlıktan korunmak için ve ilacıda çocuğun rahat dışkıladığına ikna olduktan sonra ilacını yavas yavaş azaltarak kesiyoruz bunuda baştan aileye söylemek lazım aileler bazen çocuğun dışkılamasının normal olduğunu görüp hemen ilacı kesebiliyorlar ve kabızlık tekrar karşımıza çıkabiliyor bu noktada son derece önemli.