İshalin Uzaması Ne gibi Sorunlara Yol Açabilir? Bebeği İshalden Koruyan Etmenler Nelerdir?

Reha Artan

Reha Artan

Prof. Dr.

Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi
Çocuk Gastroenteroloji Hepatoloji ve Beslenme

Reha Artan

İshalin Uzaması Ne gibi Sorunlara Yol Açabilir? Bebeği İshalden Koruyan Etmenler Nelerdir?

Bizi ishale karşı koruyan türlü savunma mekanizmalarıyla donatılmış durumdayız. Ağzımızın içindeki tükürüğün miktarı, kalitesi midemizin asiditesi ve sindirim enzimleri öz suları mikroplara karşı önemli bir savunma oluşturmaktadır. Ayrıca kalın bağırsaklarımızın içinde her birimizde 1,5 kg ağırlığında bulunan trilyonlarca canlı bakteriler, mini canlılar bizi ishal etkenlerine karşı koruyan önemli bir doğal savunma unsurudur. Sindirim kanalında dinlenme anında bile yani herhangi bir besin almadığımız halde bile yaklaşık dakikada 3 kez sağımsal bir dalga oluşmakta ve bu ilerletici dalga sindirim salgılarını, besinleri ve bazı mini canlıları itekleyerek sindirim kanalının sonuna doğru kaydırmaktadır. Bu bağırsak hareketleri bizi ishal etkenlerinin yapışıp tutuşmasına karşı koruyan önemli bir savunma etkenidir.

Ayrıca özgür olmayan bazı savunma etmenleri sindirim ve solunum sistemi salgılarında bulunmaktadır. Bunlardan en önemlisi immunoglobulin ağ dediğimiz salgısal bir bağışıklık etmenidir. Anne sütünde yoğun miktarda bulunduğu bilinmektedir.

Sindirim salgılarının mukus içeriği bir kayganlık sağlamakta, bakterilerin ve mini canlıların bağırsak iç yüzeyine yapıştığını zannederek bu müshil dediğimiz karbonhidratta bağlanması sonucunda vücudu terk etmesi için önemli bir savunma aracı oluşturmaktadır. Bağırsağın iç yüzeyini kaplayan mukoza dediğimiz iç derinin bütünlüğü, sağlamlığı, onu oluşturan hücrelerin bitişik düzeni bizi bakterilerin sızmasına ve uzak organlara ulaşıp hastalandırmasına engel oluşturmaktadır. İshalin 14 günden uzun olması uzamış ishal olarak adlandırılmaktadır. Bunda bu savunma faktörlerinin kusurlu olmasının yanı sıra etkin yoğun olması ve hastanın bağışıklık durumu önem kazanmaktadır. İshalin uzaması sadece su ve tuz kaybını sürdürmenin ötesinde, besinlerin akıp gitmesine, iştahsızlık nedeniyle beslenmenin kusurlu ve yetersiz olmasına, ve önemli bir dengesiz beslenme ek sorununun oluşmasına, yol açacaktır. İshalin uzaması bağışıklık sistemini de etkileyerek diğer hastalıklara fırsatçı mikro organizmalara da bir giriş oluşturacaktır.