Çocukta Laktoz İntoleransı Neden Ortaya Çıkar?

Aydan Kansu

Aydan Kansu

Prof. Dr.

Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Cebeci Hastanesi
Çocuk Gastroenteroloji Hepatoloji ve Beslenme

Aydan Kansu

Çocukta Laktoz İntoleransı Neden Ortaya Çıkar?

Çocuklarda Laktoz İntoleransı görülmesinin nedenlerden en önemlisi ince bağırsağın bütünlüğünü bozan bir olayla gelişen durumlardır. En sık olarak gördüğümüz bebeklik çağındaki virüslerle oluşan ishallerdir. Bunların başında da rota virüs dediğimiz etken gelir. Bebek Akut gastroenterit olduğunda bağırsağın yüzeyi bozulur, hasara uğrar ve laktozu parçalamakla görevli olan laktaz enzimi geçici olarak azalır. Sonuçta Laktoz İntoleransının belirtileri görülür. En sık gördüğümüz akut gastroenteritler dışında bir takım parazit hastalıkları, çölyak hastalığı, inflamatuar bağırsak hastalığı gibi bazı durumlarda yine ince bağırsak bütünlüğünü bozarak geçici Laktoz İntoleransına neden olabilir. Laktoz İntoleransına neden olan bir başka durum bebekteki ciddi beslenme azlığı durumudur. Bu durumda da ince bağırsak duvarının bütünlüğü bozuk olduğu için yine Laktoz İntoleransını görebiliriz. Kanser durumlarında radyasyon tedavisi alan kişilerde de yine bağırsak bütünlüğü bozulduğu için aynı şekilde Laktoz İntoleransı görebiliriz. Ancak geçicidir. Yani laktoz intoleransını meydana getiren durum ortadan kalktığında (ishalli durum ortadan kalktığında) laktaz eksikliği yani Laktoz İntoleransı geriye döner. Bağırsak zaten çok hızla kendini yenileyen bir organdır. 2-3 hafta içerisinde bağırsak tekrar normal haline döner. Bebeklik çağında gördüğümüz ikinci durum ise Laktoz İntoleransı için doğuştan Laktaz enziminin olmaması durumudur. Ancak bu son derece nadir görülen ciddi bir durumdur. Bebek doğumdan itibaren, anne sütü almaya başladığında laktozu parçalayamadığı için hem bir yandan çok ciddi ishalleri olur bir yandan da enerjisini alamadığı için kilo alamaz. Çok ciddi ishalle sıvı yetmezliğine giden hatta ölümcül olabilen bir hastalıktır.
Yine bebeklik çağında gördüğümüz Laktoz İntoleransının bir tipi de gelişimsel Laktoz İntoleransıdır. Özellikle erken bebeklerde diğer organlarda da olduğu gibi bir olgunlaşamama sorunu vardır. Bağırsak duvarı da tam olarak olgunlaşmadığından Laktoz enzimi göreceli olarak az olur. Anne sütü alan bebekte laktaz enzimi az olduğu için Laktoz İntoleransı ve belirtileri ortaya çıkabilir. Normal sağlıklı bebekte de Laktoz İntoleransı olabilir. Özellikle annenin sütü çok fazlaysa, anne sütü sağılarak bebeğe veriliyorsa ya da çok sık emzirip, emzirmenin sonuna kadar beklenmiyorsa o zaman laktoz çok fazla miktarda bebeğin bağırsağına yük oluşturacağından bebeğin bağırsağında bulunan laktoz enzimi yeterli olmaz. Bunun sonucunda Laktoz İntoleransı belirtileri görülebilir. Bu üç durumun dışında, toplumda en sık görülen Laktoz İntoleransı tipi primer Laktoz İntoleransıdır. Normalde biz laktozu parçalamak üzere laktaz enzimi sentezleyerek doğuyoruz. Ancak çocukluk çağından itibaren bu laktaz enzimi yavaş yavaş etkisini kaybetmeye başlar ve toplumdan topluma değişen sıklıklarda Laktoz İntoleransı olur. Bu aslında normal bir süreçtir.